Hoe (on)verantwoord is de mismatch op de arbeidsmarkt?

Jaren geleden, maar wellicht nog steeds relevant… Ik arriveer een kwartier te vroeg voor mijn sollicitatie en neem plaats in de wachtzaal. Tijd tikt voorbij. Een half uur na mijn afspraak is er nog geen beweging. Drie kwartier later zwaait de deur open met veel gelach en een knuffel aan de kandidaat die het lokaal verlaat. Ik word binnen geroepen en ga zitten voor een panel van vier personen. De voorzitter neemt meteen het woord: “ik zie dat je niet in de buurt woont, dus deze job is wellicht geen optie voor jou. Ik ben verbaasd, ik woon letterlijk drie straten verderop. Ik merk dat op, maar er wordt geen gehoor aan gegeven, er wordt onder de panelleden verder gepraat over dat er wellicht geen match zal zijn. Een kwartier later sta ik al terug in de gang. Vreemd. Voor een HR-gerelateerde functie, zou ik ervan uitgaan – of beter gezegd ‘hoop ik’ – dat de werving en selectie op een goeie of verantwoorde manier gebeurt. Later die namiddag krijg ik telefoon: “je verwachtte het wellicht al, je bent het niet geworden”. Ik vraag toch even stoutmoedig of het de kandidaat werd die voor mij het lokaal verliet. “Ja, inderdaad; hij heeft hier al gewerkt na een stage hier bij ons gedaan te hebben, we wisten dat hij de ideale kandidaat zou zijn”. De volgende dagen rollen wat voorbij en plots krijg ik laat ’s avonds een telefoon: “onze kandidaat heeft zich teruggetrokken, zou jij toch kunnen starten? Het is een zeer dringende opdracht, je zou overmorgen moeten starten”. Het gaat over een tijdelijk contract van een jaar, ik heb het gevoel dat ze compleet niet weten wat ik wel of niet kan en ik wil me niet verbranden door een tijdelijk contract aan te gaan wat ik niet meteen kan opzeggen wanneer het toch niet past. Ik zeg dat ik het vreemd vind dat ze me toch vragen na een gesprek van hooguit 15 minuten en vraag of ik er even over mag denken en zou hen later die avond terugbellen. Ik krijg een scheldpartij aan de telefoon omdat ik niet meteen enthousiast ben. Dertig minuten later bel ik haar terug met de boodschap dat de manier van werken me ervan overtuigd heeft dat ik er niet zal passen. Elk half jaar zie ik dezelfde vacature weer online staan… even stoutmoedig heb ik 2j na datum eens gebeld om te vragen of de functie nog steeds niet was ingevuld: “toch wel, maar elke medewerker is kort na opstart alsnog gestopt, we zoeken dus iemand die zich wel eens voor lang kan engageren…”

Onlangs las ik een column over de vele werklozen op arbeidsactieve leeftijd. De vele vacatures die open staan en de vraag of we sterker activerend moeten optreden bij (langdurig) werklozen. Ik vraag me af of we niet wat kritischer mogen kijken naar de aanstellingen die wel gebeuren. Hoe duurzaam zijn deze? Hoe verliepen ze? Op basis waarvan wordt iemand aangesteld?

Ik leerde de studenten bachelor bedrijfspsychologie over het model van Binning en Barrett. Je identificeert hierbij een criteriumdomein; het toekomstige toekomstige optimale presteren en functioneren binnen de functie. Doorheen een aantal analysestappen kan je afleiden wat het ideale selectieinstrument is.

Ik laat de studenten een aflevering van ‘De sollicitatie’ analyseren. “Er werd een ongestructureerd interview afgenomen, dit is volgens mij wel adequaat want zo kan je wel wat aanvoelen welk vlees je in de kuip hebt”. Sta me toe dit enorm triest te vinden.

Hoe rechtvaardig ervaar je het als je op basis van een gesprek uit de losse pols geselecteerd te worden? Wat kwam er tijdens het gesprek wel en niet aan bod? Heb je kunnen tonen hoe je mogelijks zal presteren in desbetreffende functie? En hoe zou het bij anderen verlopen zijn?

Versta me niet verkeerd; de persoon die wel geselecteerd werd met een knuffel als handdruk, had reeds kunnen laten zien hoe hij zou functioneren toen hij de functie uitoefende, maar wat als ze hem nog niet kenden? Hadden ze dan ook vooral gepeild naar zijn woonplaats? Voor een niet-regiogebonden functie?

Hoe duurzaam is dat eigenlijk om gewoon in een gesprek aan te voelen watvoor type iemand is? Dient die persoon in team te werken? En zijn de panelleden dan het toekomstige team?

Er bestaat zoiets als (constructive) alignment. Vaak gehanteerd in onderwijs: kortweg dat je een afstemming maakt tussen leerdoelen en opdrachten of aanpak. Dit kan je zeker ook toepassen bij tewerkstelling: daar waar je iemand zoekt die zeer punctueel tewerk zal gaan, is het mogelijks/wellicht naast de kwestie van een ongestructureerd interview af te nemen.

Je kan dit overigens nog helemaal doortrekken; iemand die systematisch dezelfde handelingen moet stellen en punctueel hoort te zijn, kan wellicht het best op basis daarvan beoordeeld worden.

En nog verder; wanneer deze persoon dan vele steken laat vallen, kan dit een reden zijn voor bijsturing/training of eventueel ontslag.

Opnieuw: hoeveel fairder zou dit aanvoelen? Hoeveel rechtvaardiger zou dit zijn? Hoe zouden potentiele werknemers dit ervaren? En welke boodschap geef je als HR afdeling of als werkgever?

Doe mij maar een rechtvaardige werkgever met een verantwoorde aanpak. Iemand die doet wat hij zegt en weet waarom deze dat zegt. Zo kan ik me duidelijker richten op groei en weet ik wat me te wachten staat als ik dit niet kan nakomen.

Onverantwoord psychiatrisch netwerk

Ja, het is een krasse titel, maar ik vind dat het even mag en vooral past. Ik nam afgelopen week de proef op de som, alweer. Vorig jaar december 2019 deed ik hetzelfde. Volg hier even mijn ‘test’:

Ik bel onze kinderpsychologe en leg haar een accute situatie voor: ze verwijst naar een kinderpsychiater met de woorden: “dit durf en kan ikzelf niet aan”. Ik zoek online en vindt een lijstje. 1 voor 1 bel ik hen. Allemaal een patientenstop. Er had zelfs 1 psychiater hetvolgende ingesteld: “dit is mijn antwoordapparaat, ik heb een patientenstop en je kan hier geen bericht achterlaten.” Waarna de verbinding verbroken wordt. Ik bel uiteindelijk UZ Gent; waar we jaren voordien de eerste keer langskwamen. “Wij kunnen enkel hulp bieden als je je dochter laat opnemen.” Neen, dat is absoluut geen hulp in ons geval. Als je ons verhaal kent, dan weet je waarom.

Samen met onze huisarts overlopen we dezelfde lijst. Deze keer belt zij. Ik zit bij haar in de praktijk en heb een consultatie van slechts 15 minuten. Het loopt uit tot een uur. Zij komt dezelfde antwoordapparaten tegen en schrikt dat er niemand, maar dan ook NIEMAND kan doorverwijzen naar iemand waar wel een contact mee gelegd kan worden. “Ik beheer toch niet de agenda’s van andere psychiaters”, krijgen we te horen. True, maar beeld je eens in dat je dat gewoon aanduid op een online platform? We krijgen via de huisarts toch een doorverwijzing toch naar UZ Gent, onder de vermomming dat we een opname overwegen. Daar krijgen we een lijst van psychologen, waar ik personen zie op staan die ik reeds gecontacteerd had voordat het zo accuut was. Hiervan kan ik er ook 10 van de 12 personen schrappen wegens geen plaats. De overige 2 hebben ons al afgewimpeld omdat ze de complexiteit niet zien zitten. “Het zou toch handig zijn als er op het platform wordt aangeduid wie er wel beschikbaar is, zodat je niet de volle lijst moet afbellen?!” – ja, lijkt ons ook handig, klinkt het.

Afgelopen week deed ik dezelfde oefening. Nog steeds dezelfde antwoordapparaten, de vrouwelijke psychiater uit het Gentse heeft nog steeds een antwoordapparaat waar we geen bericht kunnen op achterlaten. Haar goed recht, uiteraard, maar ik leerde als psycholoog het belang van een doorverwijzing wanneer je zelf geen hulp kan bieden. Ik neem aan dat een psychiater hier ook van op de hoogte is?

Ik krijg uiteindelijk via omwegen een kinderpsychiater aan de lijn, ik moet wellicht een jaar wachten voor we haar daadwerkelijk kunnen spreken over de situatie. Ze heeft uiteraard inderdaad geen plaats en er is geen wachtlijst mogelijk. Ik vraag haar of er eerst doden moeten vallen alvorens actie ondernomen zal worden. Ze antwoordt “ja”.

Ik raas erop los. Dat dit toch absoluut niet kan. Ik bel uren en lijsten af en ik ben zelf geneigd gewoon op te geven hulp te zoeken. Ik begrijp de wachttijden en de onderbezetting, maar zou het zo moeilijk zijn om op de website van psychiaters een rood of groen bolletje toe te voegen zodat je gewoon kan selecteren wie er uberhaupt beschikbaar is?! Weet men hoe ontmoedigend dit is om nergens terecht te kunnen?!

Dit treft me heel erg persoonlijk, zoals je merkt. Mijn dochter van 6j zit in de knoop door corona en de opwarming van de aarde. Ze wil dat de natuur de macht terug krijgt zodat er weer een mooie wereld komt. Ze wil niet leven in een wereld van mondmaskers en ook niet in een wereld waar mensen sterven aan corona. Ik wil mijn dochter hier absoluut niet door verliezen. En wanneer dat kleine meisje op de rand van het dak zit… dan weet ik dat het echt menens is. “Als ik mijn vriendinnen niet kan zien, dan wil ik er niet meer zijn.” Het gaat door merg en been.

We hebben nu nog steeds geen afspraak bij een kinderpsychiater en ik wil dan ook echt openlijk aan de alarmbel trekken. Ik heb lang getwijfeld omdat dit een prive verhaal is en over mijn minderjarige dochter gaat die de wereld even heel erg zwart inziet. Gelukkig doen we wel leuke dingen en kan ze intussen op een veilige manier contact houden met haar dierbare vriendinnen, ik heb vertrouwen dat het goed komt. Maar voor hetzelfde geld had ze wel de andere kant van de dakgoot gekozen en hadden we haar niet van het waardevolle op deze wereld kunnen overtuigen, en dan kan ik het me niet helpen maar dit echt te steken op een *puup* (expliciete taal) falend zorgsysteem. Nét nu we het zo keihard nodig hebben.

Ik blijf bij mijn standpunt dat we te weinig rekening houden met die kleine hartjes en te weinig vooruit denken aan wat onze toekomst zal brengen als we zo verder doen. We dragen een verantwoordelijkheid, niet enkel voor de marktkramers, creatievelingen, kunstenaars, caféhouders, bedrijfsleiders van megaindustrie, maar in de eerste plaats voor onze kinderen. En wat mij betreft hoeven we niet af te wachten tot er op de rand wordt gestaan.

Moemoemoe

Mja, de titel zegt het al, ik ben moemoemoe. Doodop van alle balletjes in de lucht te houden, preteaching te doen vanaf dag 1 en mijn eigen werk ergens in de nacht te organiseren of versnipperd doorheen de dag.

Dank aan alle initiatieven van het onderwijs, maar de tientallen mails per dag helpen echt niet. Een mailbox van smartschool van de ene en een questi mailbox van de ander. Een eigen prive mailbox en dan nog twee werkmailboxen.

Mijn eigen onderwijs omschakelen naar afstandsonderwijs en leerpaden inrichten ging nog prima, maar denkwerk met twee kleine pateekes in huis, dat is echt gewoon afmattend. Ik zie ze heel graag en onze hechting is super dankzij onze lieve bubbel. Dankjewel aan de lockdown daarvoor; het is een heel fijn gouden randje, maar zou zoveel groter kunnen zijn als we hier meer uit zouden leren.

Werkelijk waar (speciaal @Evelien). Lager onderwijs op jou nemen met om de twee dagen een knaller van een bundel en dan nog 2 websites voor online oefeningen… het heeft teveel van me gevraagd.

Mijn man stond deeltijds op technische werkloosheid. Hoera, een set extra handen (ik probeer even niet aan het financiele plaatje te denken), maar hij is niet de mama waar mijn moederskindjes zo mee verbonden zijn. Er loopt iets mis en er wordt keihard geroepen om mama. Die rol zet je niet zomaar even uit. Never ending toeschietreflex.

Mijn dochter kwam tijdens het eerste virtuele college in haar slipje bij mij staan en zwaaide even naar de studente die toen net ook in beeld was (de studente had kleren aan, gelukkig). Mijn zoon tuimelde koprolgewijs van de trap tijdens een vergadering; zus en papa snelden naar hem toe waarop hij het nodig vond nog eens te illustreren wat hij voor had gehad…

Ik heb gepuzzeld hoe we dit konden vormgeven. Mijn man ging vanaf 6u ’s ochtends werken ondanks het niet toegestaan werd flexibele uren te werken, en ik probeerde in de namiddag me op zolder te verschansen. Na het lesgeven van eerste leerjaar lesmateriaal (open en gesloten lettergrepen enzovoort, leg dat maar eens uit) en tijdens het lesgeven probeerde ik de toen 3-jarige stil te houden, dat heeft mijn batterijtjes leeggezopen.

En dat is toch ook weer de absurditeit he, we weten tock al langer dan vandaag dat leerkracht echt wel meer dan een fulltime beroep is? Maar laten we het even doorschuiven naar de ouders, die nemen dat er wel bij.

Vandaag mocht mijn dochter een eerste dagje naar school. Ik mocht haar tegen 8u45 brengen en om 15u45 gaan halen. “Dan haal ik mijn werkuren wel tijdens de nacht in”, maar ik ben compleet leeg. Ik zoek even naar ontspanning nadat de oudste rond 22u nog eens naar beneden komt. Ze worstelt al enkele weken met nachtmerries en slapeloze nachten. Ontspanning is voor een andere keer, vrees ik.

Nu moet ik vooral even aan de bak om mijn toekomst te verzekeren en dus toch keihard doorwerken. Al vrees ik dat dit niet de meest duurzame manier is. Mijn batterijtjes krijgen geen kans om op te laden en ik weet dat te lang in het rood gaan zijn tol eist.

Die twee, drie, vier, vijf, wacht euh, zes (?) Vuren waar ik nu tussenzit, geven geen ruimte voor herstel. De maatschappij verstrekt geen maatschappelijk krediet voor een individu dat worstelt.

Je kan voorlopig best perfect gezonde en meegaande kinderen hebben en alles goed op de rit hebben. De ratrace blijft gaan en wie achterblijft of zoekende is, valt nu zeker uit de boot.

Wat had ik toch echt een andere maatschappij gewenst; een andere toekomst voor mijn kinderen, wat begrip en mildheid zodat we met z’n allen langer overeind blijven.

We blijven hangen in ons systeem en blijkbaar waren 9-10(? Te moe om te tellen) weken niet genoeg om ons te doen inzien wat werkelijk essentieel is. Werkgevers zetten nog steeds liever hun personeel te vroeg in dan even te wachten of sociale situaties in kaart te brengen.

Zag jij ook het aantal verkeersongelukken van afgelopen week? “Mensen zijn vergeten hoe ze moeten rijden”, las ik ergens. Zou het misschien kunnen dat sommige mensen gewoon ook echt moemoemoe zijn? Daarvoor hoef je overigens geen kinderen te hebben. Door thuis te zitten valt structuur weg en zeker wanneer je geen kinderen hebt die om 6u15 naast je bed, wat zeg ik? Óp je bed staan te springen, geraak je de weg kwijt.

Bon. Mijn man mag naar zijn werk gaan, geen fulltime technische werkloosheid; ik hou gewoon mijn hart even vast met welk energiepeil en focus hij aan de slag gaat. Zovelen die klagen over verlies van focus? Fijn dat werknemers in gevaarlijke functies dan al ingezet worden.

Toch een beetje gek, hoor, dat oogklepdenken (dank voor dat concept, Ruben Mersch) als het gaat over maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Ik koos nog niet zo lang geleden voor het waarborgen van mijn eigen batterij, in mijn eigen voordeel maar indirect ook voordeliger voor mijn omgeving en dus voor de maatschappij. Maar ik werd er keihard op afgestraft. Dus ik probeer het toch te vermijden. Zwijg even, batterij van mij. De maatschappij moet voort en kan niet wachten, dat weet je intussen. Dat weten velen. Maar er is nog steeds niks aan veranderd. En jij, in je eentje, kunt daar ook echt niks aan veranderen.

Laat me

Laat me gaan waar ik moet gaan,
Zeggen wat ik kwijt moet.
Vraag me naar wat me dwars zit,
wat ik niet op mijn tong draag.
Voel me mee zonder me te zijn,
Maar laat me

Laat me alsjeblieft
Laat me voelen wat ik voel
Vechten met wat me strijdt
Geef me ruimte en laat me
Laat me gewoon mezelf zijn

Kijk naar me om
Laat me niet te ver gaan
Duw me niet te ver weg
Maar laat me
Wel mezelf zijn

Ik heb je dan nodig
Dat ik je dan zeg
Me te laten als ik moet
En me te volgen als het kan
Me niet te ver te laten
Mee te voelen in afstand,
Maar laat me niet te ver.

Laat me wel.
Laat me wel vooral mezelf zijn.

‘Mijn’ liefste kroost

Lieve dochter van 6j,

Ik zie je dagelijks worstelen; geen zin om naar buiten te gaan, geen zin om binnen te blijven. Je weet met jezelf geen blijf. En ik ook niet. Wanneer ik je dat zeg dat het ons ook zoeken is, kijk je ons vol ongeloof aan.

Je zou denken dat ik je misschien beter in het ongewisse laat, maar je kreeg al wat mee over corona en de problematiek. Het kinderfilmpje over corona te vriend houden door goed handen te wassen, maakte je woest. “Zoiets wil je toch niet als vriend?”. Je bent bang om oma of opa te verliezen en je beschermt je broer meer dan ooit te voren. Bij een wandeling op straat mag hij niets aanraken en moet hij van alles afstand bewaren.

De curves en statistieken over de bezettingsgraad van ziekenhuizen brachten je wel rust: ‘we kunnen dit wel aan, maar we moeten geen gekke dingen doen, he?”. Diezelfde dag tuimelde je broer van de trap. Paniek alom. Want er is maar weinig plaats in de ziekenhuizen.

Ik probeer je gerust te stellen en vertel je dat ze aan het bedenken zijn om de scholen terug open te laten. Dat onderzoek toont dat kindjes het virus minder overdragen dan volwassenen. “Dan wil ik niet dat papa al gaat werken”. Ik begrijp je en voel je enorm in.

We maakten een planning en stemmen af met hulpverleners. Ik ben zo bewust met je welzijn bezig, meid, en toch hou ik mijn hart vast. Je weet enerzijds teveel en anderzijds weten we met z’n allen te weinig. Want hoe doen we dit? Hoe laten we ons gezin en ons werk verder draaien? Hoe kalmeren we gefrustreerde broer die coronawoede in zich draagt?

Lieve zoon van 3j,

Je bent ‘de corona’ beu. Je bent boos op me omdat je niet kan gaan spelen bij je beste vriendje die om de hoek woont. Je verstopt je dagelijks in huis en duwt ons weg. Je vindt het onzin en je zegt dat je alles al doet om het tegen te gaan. “Ik hoest toch in mijn elleboog?” En “ik wil een mondmaskertje dragen”.

Maar de overheid geeft ons geen kans. Ook al is de besmettingsgraad door kinderen zoveel kleiner. Ze zetten eerst in op de economie. Zo kunnen wij leuke dingen gaan kopen om er wat beter mee om te gaan. Maar ik kan je helaas geen extra vriendje in huis toveren (nuja, niet op korte termijn althans) en je favo monster trucks komen uit Amerika, dat verre land dat volgens jou van ons afgeknipt is, heel lang geleden en daarna verder weg van ons dreef.

Mijn twee oogappeltjes, beiden oud genoeg om er zeker wat van mee te krijgen en jullie zullen het wellicht nog lang meedragen. Ik probeer voor jullie toekomst te zorgen, ik zet in op onderwijs en we puzzelen ons eigen werk ergens tijdens de nachtelijke uren.

Er zijn er zeker die het moeilijker hebben, kinderen die niet kunnen vluchten uit een onveilige situatie, of eenzamen die nu nog minder anderen zien. Wij hebben veel; een tuin, speelgoed, ijsjes, en elkaar.

Maar ik kan jullie nog niet zeggen wat dit met jullie op termijn zal doen. Of jullie je draai in het sociale leven makkelijk zullen kunnen terug oppikken? Ik betwijfel het.

Je zag een schoolgenootje op foto: “oh waw, hij is ook al gegroeid, zou hij ook al aan de snoepjes op het aanrecht kunnen?”.

Jullie zijn tegelijkertijd zo flexibel. Maar ik ben bang dat ons zoeken wel al sterk voelbaar is geweest.

Ik ga nog even langs jullie bed en strijk door jullie haren. “Love you”. Dat horen ze en zeggen ze graag tegen mij, ik fluister het in hun oren. Mijn dochter opent haar ogen: “is het nu al voorbij?”.

Nee. Nog even volhouden. Het is nu nacht en morgen start er weer een nieuwe dag. Weer wat balanceren, bemiddelen, en lichaamscontact opsnuiven en zorgvuldig opslaan. Het is een zegen van jullie zo dicht bij mij te hebben, maar ik weet dat dit niet het beste is voor jullie.

Jullie leren zoveel door een stap in de wereld te zetten. Jullie hoeven niet terug in mijn buik te willen zitten, zoals de jongste nu dagelijks zegt. Ik wil dat jullie de wereld verkennen en contact leggen met anderen. Ik wil dat jullie kunnen leren en jezelf kan ontplooien. Ik wil dat jullie er ook voor anderen kunnen zijn, wat jullie zelf ook zo graag lijken te willen. En die ene videocall is dan niet genoeg.

We doen het wel. En we komen er wel door. Maar ik weet enkel nog niet hoe en of we deze periode weer achter ons zullen kunnen laten.

Toen jullie geboren werden, was me heel duidelijk ‘jullie zijn niet ván mij, jullie zijn mijn eigendom niet’, ik probeer wel te zorgen dat ik jullie de beste voedingsbodem bied. En dat lukt me nu niet. Want het beste, dat was eigenlijk de ander.

Laten we een kat een kat noemen.

We noemen het geen lock-down, maar mensen mogen niet meer samenkomen en kinderen worden op scholen geweerd. En terecht; we willen de piek van corona afvlakken en vooral onze zorg zoveel mogelijk bewaken en bewaren.

Waarom het niet zal werken

Kinderen wiens beide ouders in de zorg werken worden opgevangen op school, mooi en eens! De zorg is al overbevraagd en staat nóg maar eens extra onder druk. De kinderen van andere gezinnen horen thuis opgevangen te worden en niet door grootouders. Spreekt ook voor zich. Nu zwaaien werkgevers met het bericht dat de scholen niet dicht gaan, dat we als onderwijzend personeel zelf aan de slag moeten blijven en afstandsonderwijs moeten voorzien. Ook mooi en helemaal voorstander van. Mijn virtuele college afgelopen week werkte heel goed, studenten hebben hun eigen presentaties met elkaar gedeeld en ze waren met meer dan 80 aanwezig. Maar nu moeten wij ook onze kinderen thuis opvangen, wat – zeker in het geval van jonge kinderen – echt een hele uitdaging wordt. Niet enkel wil ik dat ze niet net al het geleerde van afgelopen weken vergeten, maar ik wil ook dat ze structuur behouden en hun energie kwijt kunnen. Dus nu denken we met een groepje ouders over home schooling van de leerlingen van onze school. Allemaal in hetzelfde huis wisselend per dag, niet enkel een uitdaging voor ons kunnen (wij zijn daar niet in getraind) maar ook voor onze gezondheid; want dan zet je toch ook maar weer een grote groep samen. Naast de onderwijzers heb je ook nog een heel deel dienstverlening uiteraard. Zij mogen van thuis uit werken, mooi, en eindelijk! Heb je al eens geprobeerd met kinderen in huis te skypen? I have, en kan je bevestigen: er komt van werken niet veel in huis. En dan de productie: sommige werkgevers zwaaien daar ook met “scholen zijn niet gesloten”, je wil je verantwoordelijkheid nemen als ouder en je kind thuis houden. Om verlof voor de komende week te vragen blijkt het te laat én je hebt de 2w van de paasvakantie al moeten nemen want de kampjes zijn geannuleerd. Dus onbetaald verlof, als het al kan en wanneer je dat doet zit je nog steeds met 5w iets organiseren voor je kind. Want je wil niet dat ze in vakantiemodus gaan. Sommige scholen starten afstandsonderwijs op, waarvoor veel dank! En andere scholen (zoals kleuterscholen) uiteraard niet. Meestal waar er 1 kind is, zijn er meerderen; dus een gezin moet een oplossing zoeken voor al deze uitdagingen. Om dan nog maar te zwijgen over de kleine zelfstandige; zag je de oproepen ook om je geld voor theater en restaurantbezoekjes etc te sparen? Wel, dat gaat nu even naar mijn onbetaald verlof. De grote winnaars zijn opnieuw de grote ondernemingen die inderdaad tegen een stootje kunnen en van de overheid justniksmoeten. Verdorie! Neem eens deftige maatregelen! Sluit eens belachelijk milieuonvriendelijke mastodonten en zorg ervoor dat mensen voor hun gezin en familie kunnen instaan. En oh btw, ik kan er niet mee lachen dat ze opvang voor personen met een handicap mijn schoonbroer bij mijn schoonouders laten, en ook daar: mochten wij als arbeidsactieve bevolking beter gefaciliteerd worden, dan zouden we bijvoorbeeld opvang kunnen doen voor hem en onze ouders, de grootouders van mijn kinderen ook hiervan kunnen ontzien. Denk eens na over de concrete situaties die dit oplevert! Hier in onze straat tel ik er al tientallen van gezinnen die nu met de handen in het haar zitten.

Overigens, hoe frappant is het ook niet dat we kinderen thuis laten blijven zonder hier verder over na te denken? Dut zegt zoveel over hoe we naar onderwijs kijken en waarom de kwaliteit van ons onderwijs achteruit gaat. “Vang je kinderen maar thuis op en combineer het met thuiswerk”. Leerkracht zijn wordt zwaar onderschat. Dat is niet zomaar iets wat je erbij neemt. En we kunnen nu niet zomaar 5w geen onderwijs aanbieden, veel kan ontleerd (ontleert? Zie het begint al) geraken of vergeten worden, automatisatie verwelkt etc etc. Soit. Wat zit ik eigenlijk te klagen? Kinderen 5w thuis, ik kan mijn multitasken nog even uitproberen en weer wat ballen tegelijkertijd in de lucht houden. Geen nood, werkgevers en overheid, wij blijven paraat… maar voor hoe lang?

Wat nu?

Leg maatregelen op voor de industrie. Geef eens een “lick-down” (want mag het geen lock-down noemen) aan de ondernemingen: zorgverlof voor iedereen met kinderen tot 12j en iedereen met zorgtaken voor een oudere. Mantelzorg heet zoiets en bestaat al, enkel nu tijdelijk te verbreden met zorg voor tijdelijk uitgesloten individuen. Dank bij voorbaat. Zo moeilijk was dat niet.

Doe jij het eigenlijk zelf wel?

“Je zegt me van mijn huid goed te verzorgen, maar kom, zeg mij eens eerlijk, doe je dat zelf wel?” Vroeg ik aan mijn schoonheidsspecialiste vandaag.

“Ja tuurlijk, het is een deel van mijn leven, gewoon ik kan daar niet voorbij, het is deel van mezelf, ik kan dat niet ‘niet-zien’.” Zei ze… en ze vroeg natuurlijk vanwaar die vraag kwam.

Practice what you preach. Het zegt je vast iets. Ben jij een schoonheidsspecialist(e) die zijn/haar huid goed verzorgt? Ben je een tandarts die zijn/haar tanden goed poetst? Dat lijkt een evidentie…

Deze ochtend bij een controle bij de huisarts met mijn dochter, viel onze (hoog)zwangere huisarts flauw. “Ik heb daar al heel mijn zwangerschap last van.”. Euh ja, en daar blijven we mee werken? Jij bent diegene die wat zei over mijn zelfzorg, remember? Die me thuiszette omdat ik niet lekker in mijn vel zat? En waarom doe je het zelf niet? “Het is makkelijker aan een ander te zeggen dan aan mezelf.” Is dat zo?

Ander voorbeeld: een verpleegkundige die thuis niet anders kan dan zichzelf goed te verzorgen en wondjes tot in het eindeloze opvolgt. Een kok die thuis lekker of gezond kookt. Oh of een dietist(e) die let op zijn/haar voeding?

Een opvoedkundige die thuis ook dezelfde principes toepast, die hij/zij aanraadt aan ouders. Of… een docent arbeidspsychologie die er niet tegen kan als er onverantwoord personeelsbeleid gevoerd wordt op zijn of haar eigen werk.

Ja, dat was een beetje waar ik naartoe wou, stiekem, nietzostiekem. Ik ventileer het de laatste tijd steeds vaker dat ik het absurd vind dat experts op vlak van goed leiderschap, of op vlak van burnout, pestgedrag, werving en selectie, etcetera, dat zij diegenen zijn die vaak toch steken laten vallen.

Of laat het me omdraaien: dat aan de universiteit een faculteit psychologie het niet beter doet dan een andere faculteit op vlak van welzijn. Hoe kan dat?

“Ja, wat je leert aan een ander, daar ben je zelf meestal niet goed in.” Is een veel gegeven/gehoord antwoord.

Ik voel dat ik steeds minder genoegen neem met zo’n antwoord.

Draag zelf eens uit waar je voor staat.

Of… confronteer anderen er eens mee als ze dat niet doen…

Op een ander

Een vriendelijk ogende rustige vrouw stapt binnen in de wachtzaal bij de doktersgroeppraktijk, ze wendt zich tot de balie: “zou ik nog een afspraak kunnen krijgen vandaag?”. “Oh nee, hoor, mevrouw, we zitten volledig vol, zoek maar een andere dokter.” – Ik schrijf dit letterlijk terwijl ik in de wachtzaal zit. –

Ze zakt een stukje door haar knieën. Ze oogt nu een stuk moedelozer dan de vriendelijke blik die ze op had. Ze brengt geen woord uit en vertrekt weer.

Ik dacht ergens dat hulpverleners ook wel moeten kunnen doorverwijzen?

De vrouw is de deur uit en de twee medewerkers achter de balie reageren: “Eigenlijk is dat toch schandalig? Zomaar denken dat je hier terecht kan? Mensen permitteren zich wat.”

Stel je zwarte gedachten ook even uit.

Een vrouw vertelde me onlangs hoe ze bij de huisarts gaat en vertelde deze dat ze zich van kant wou maken, ze had een plan hoe ze het ging doen, en haar partner werd daar bang van. Op haar partners verzoek, ging ze naar de huisarts…

“Hier de contactgegevens van een psycholoog”. En ze stapte weer naar buiten.

Na twee weken besloot ze een mail te sturen naar de psycholoog, het blijft toch nog steeds een drempel. En kreeg drie mogelijke data terug, ten vroegste binnen drie weken.

Ze zocht een andere psycholoog; via de website, volgens de juiste specialisatie, met “korte wachttijd” en met een foto erbij wat voor haar de drempel verlaagde.

Opnieuw een mailtje: “het is momenteel te lang wachten geworden, je kan best een collega contacteren”.

Ze contacteert een collega gevonden via een website en komt op de voicemail terecht: “ik heb een clientenstop. Je kan geen bericht achterlaten op deze voicemail.”.

Intussen verstrijkt de tijd…

De ernst vergroot en er wordt een psychiater gebeld… “Patientenstop”. “Waar kan ik dan terecht?”. “Dat weet ik niet, ik beheer geen agenda van anderen, ook in mijn groepspraktijk zou ik het niet weten, bel hen even”.

Moed zakt weer in de schoenen. Laat maar.

Waar gaat dit toch naartoe met onze gezondheidszorg en ons (medisch en psychologisch) vangnet? Wij hinken ergens achterop… we houden de klachten niet bij. Mensen hebben hulp nodig, en kloppen aan bij zorghuizen waar niemand open doet. En ze weten niet waarheen.

Er zijn er heus wel velen die zich stevig inzetten, maar dit kan toch beter? Zorg ervoor dat je kan doorverwijzen. Plaats het op je website of werk samen via een platform.

Bedenk gewoon eens hoe persoonlijk afwijzend dit anders voelt… Los van de risico’s die je neemt als hulpverlener. Als je met zwangerschapsverlof gaat, voorzie je toch ook een soort van permanentie? Die eerste lijn is zo belangrijk…

Think about it…

Burnoutstoef

“Ik heb een burnout” “Nee, ik!” “Nee, ik heb een burnout” “nee, jij niet, maar ik!” “Maar jij hebt geen burnout, maar ik daarentegen” “nee, hoor, als je een zou hebben, zou ik het wel weten” “maar nee, ik ben diegene met een en jij stelt je gewoon aan”

Ken je de scene uit de kleine zeemeermin “ik ben niet anders, maar jij”, “nee jij!” etcetera? Waarbij er een wedstrijd ontstaat om het meest ‘normaal’ te zijn? Wel (ik neem aan dat je dat kent, even voor het gemak), steeds vaker merk ik het omgekeerde: “nee, jij bent niet speciaal, maar ik!”. En erger nog… “nee, jij hebt geen burnout, maar ik!”.

Wedstrijd om de burnout

Toen ik vorig jaar in mijn omgeving aankaartte dat ik al een poos over mijn grenzen aan het gaan was, werd er, zonder dat ik erover begon, opgemerkt: “weet dat het geen burnout is hoor wat jij hebt, want ik weet wat dat is, ik heb al een gehad”. Los van de reactie, waar ik mijn serieuze bedenkingen bij heb, bij het niveau van constructiviteit, steun en motivatie, vind ik dit een erg vreemde dynamiek.

Om ter eerst een burnout

“Wij zijn nu eenmaal een competitieve maatschappij”. Het kwam aan bod tijdens een gesprek op radio 1, gisteren, over succesfactoren van het scandinavische onderwijs over te nemen. “Dat kan hier niet, want die concurrentiele en competitieve mindset zit er in gebakken”. Begrijpelijk dan, het stoefen met het hebben van een burnout.

Vreemde, vreemde dynamiek. Ik wil ook benadrukken welke andere tips ik kreeg over ‘doseren’, ‘balanceren’, ‘grenzen stellen’, ‘zorg dragen en lief zijn voor jezelf’. Maar het andere, de burnoutwedstrijd, dat blijft wel nog wat hangen. Het lijkt me iets wat we niet moeten willen, toch? Ik ben enorm beschaamd over mijn uitschuiver, tegen de muur te lopen, en wellicht nog een paar keer overenthousiast en overbetrokken tegen de muur te lopen. Ik schommel ergens tussen: “niets over zeggen want ik schaam me” en “vechten tegen de verkeerde dynamiek en normalisatie van het abnormale”.

Op den duur trek ik mijn ‘wezen’ in twijfel: wat is het nu eigenlijk? Heb ik wel een burnout (gehad)? Was het wel een ‘goeie’ of paste hij op de definitie? Was hij erg genoeg? Anderen lijken nog steeds beter (dan mij) in het hebben en gehad hebben van een burnout.

Uitblinken in een burnout

“Wel, had je enorme weerstand om terug naar je werkplek te gaan?” Euh nee, ik vond het fijn om te gaan en om er te zijn, ik had de afgelopen weken gewoon de energie niet, maar ik doe het werk nog steeds erg graag. “Ah, maar dan was het geen burnout”.

Zelfs bij de burnouters lijk ik een buitenstaander. Niet in staat om te pochen met een burnout. Alsof het een leuke achtbaan is om even op te zitten. ‘Laten we even een burnout hebben’. ‘Met z’n allen’. Laten we de wedstrijd om ook hier de beste in te zijn afschaffen.

Weg met de ‘ultieme’ burnout.

De ideale werkwereld

De eerste keer dat ik een trouwjurk ging passen… Een uitstapje waar ik al van kleinsaf aan naar uit keek. Samen met mijn getuige stapte ik de winkel binnen en een vrouw ontving ons. We gingen met de lift naar boven en ze zuchte in die ene verdieping naar omhoog drie keer. Ik wist precies voor welke jurk ik kwam, maar hij was nogal gewaagd, dus moest het even op me in laten werken. De vrouw zei: “jah, juffrouw, als je hem niet wil, dan hangen we hem terug he”. Kleine domper op mijn feestvreugde, maar ik liet me niet doen. “Mag ik even een andere passen? Dan kan ik voelen of deze toch de ware is.” Na wat gemor kwam er toch een tweede jurk. We waren 10 minuten ver in onze afspraak, schat ik. Na die ene andere jurk, vroeg ik of ik terug de eerste aan mocht. Vragen en initiatieven die ik eigenlijk van haar zou verwachten als verkoopster van bruidsjurken. Ik wist het even niet meer, werd superonzeker en twijfelde. Als zij zou staan te springen, had ik hem wellicht meegenomen. Maar haar gezucht en gefoeter om mijn twijfels lieten me dichtslaan. “Laat maar”, zei ik. Na een kwartiertje waren we terug in de lift naar beneden. Ik kon het niet laten: “Dit lijkt me zo een fantastische job, trouwjurken mogen helpen passen, mee uitkijken naar de grote dag… Hoe ervaar jij deze job? Lijkt me zo leuk…”. Ze zucht, weerom uiteraard, “ach, het is een job als een ander”. Can do. Maar deze winkel zal ik niet gauw aanbevelen…

Het is de verjaardag van mijn dochter, ze gaat met feestkroon mee naar de bakker. We vragen vier kleine taartjes want het is een weekdag, het grote feest komt in het weekend. De bakkersvrouw geeft me een gekneusd taartje. Ik vraag haar om het mooie taartje te geven. Ze blijft me aanstaren. Wanneer ik een croissant vraag en wijs naar die grote in de toonbank, verdwijnt ze in een achterkamer en komt met een zakje terug. Eens thuis merk ik de halve en uitgedroogde, wellicht oude croissant op. Het is de bakker in de straat waar we wonen… Ik weet weer waarom we steeds drie straten verder rijden voor de vriendelijke bakkersvrouw met de minder lekkere taartjes en koeken…

Hoogzwanger, met opgeblazen borsten stap ik een lingeriezaak binnen. Ik ben op zoek naar een borstvoedingsbh en kan de week voor de bevalling wel al eentje kopen die ook na de bevalling zal passen, las ik. Zou me wel goed uitkomen, gezien mijn uitpuilend duo. De verkoopster stapt mijn pashok (ongevraagd) binnen; “oei, jij bent nog zwanger [well done, Sherlock], nee, dan kan ik je niet helpen, hoor.”. In mij naaktigheid stamel ik nog dat ik toch weet welk merk en maat en model ik wil… maar zeg dat ik eigenlijk gehaast ben en mijn aankopen op een andere keer verderzet. Deze winkel ben ik niet meer binnen gestapt.

Schoenen… In de stad waar ik woon is een schoenenzaak. Een familiezaak. De winkel is leeg en we vragen drie paar schoenen te passen: “begin gewoon met deze en als je die dan niet wil, dan zet ik die terug”. Euhm. Ik overweeg eigenlijk twee of misschien zelfs drie paar te kopen, maar wil vooral kunnen vergelijken. Hij nam telkens de schoenen weer weg. “Wel, als je niet wil verkopen, hoeft het voor mij ook niet, hoor.”

Op een bouwbeurs. Mijn man en ik snuisteren wat rond en zien steellook ramen die ons erg aanspreken. We staan in spijkerbroek en t-shirt te kijken en we zijn enthousiast. De eigenaar van de firma komt op ons af en opent het gesprek met de woorden: “nu, je moet weten, deze ramen en deuren zijn erg duur, hoor, bezin vooraleer je zoveel geld uitgeeft”. Euhm, wanneer iets echt onze zin is, zijn wij bereid om dat uit te geven. We kochten uiteindelijk duurdere steellook ramen van je concurrent. Dat gesprek is ons steeds bijgebleven, mijn man en ik weten nog de naam en toenaam van je firma en van jou…

Ijsjeskraam. Mijn dochter kan nogal gebrand zijn op kleuren. We zien het aanrecht van het ijsjeskraam en ik vraag of ze zo’n rood bakje mag hebben. Neen. Een rood lepeltje dan? Neen, hij grabbelt en er komt een groen uit. De dochter wil het niet meer eten. Los van de aanwezigheid van een stoornis, vraag ik me af waarom je zo tegenwerkt. Ik koop niet meer bij jou.

De leerkracht lager onderwijs… “neen, ik ga geen pictogrammen introduceren, ik behou mijn klas zoals hij al jaren is”. Goh, fijn, dankjewel.

De lijst is lang, een lijst met werknemers waarvan ik afvraag waarom ze hun job eigenlijk nog doen.

De lijst van toppers ook, dat wel. Een winkel van kinderkleren met de beste service en wel meer dan eens: “dit is tegen mijn winkel, maar dit zou je beter in een andere maat nemen en die heb ik niet meer in voorraad”. Of de bakker: “vorige keren vroeg je om drie broden, ik heb er hier al drie voor jou opzij gehouden, wil je dat ik dat volgende keer ook doe?”. Of de apotheek: “ik herinner me dat je borstvoeding geeft, deze medicatie is niet ideaal in combinatie daarmee, is het goed als ik even met je dokter bel voor de zekerheid?”. Of een kinesitherapeut: “kom nog maar langs, ik maak even tijd voor je vrij”.

Ik vraag me toch wat af… waarom doe je wat je doet? Als je zoveel moeite hebt met de job die je doet en het maakt je niet meer vrolijk, waarom doe je hem dan? Er bestaan zoveel alternatieven om toch te kunnen doen wat je wil. En ik begrijp zeker beperkingen zoals een zekerheid qua inkomen enzovoort, maar ik begrijp die verzuring echt niet. Hoe doe je dat dag in dag uit?! Die bakker bij ons om de hoek is er al zeker de tien jaar die we hier wonen, van in het begin bemerken we haar tegengoesting. De apotheek idem. De schoenenwinkel idem. Ik geef graag iedereen een baaldag, dus ik ga meerdere keren langs alvorens ik echt zelf de deur sluit van een winkel. Sommige zijn echt gewoon hardnekkig tégen hun goesting aan het werken.

Doe me een lol en zoek een job waar je wel vrolijk van wordt. Hang een mopje aan de muur in je bakkerij waar je echt om moet lachen. Behandel je klanten zoals jij behandeld zou willen worden. Als je klanten ziet lachen, zal het je vast ook zelf vrolijker maken.

Ik noem het: het appreciatieplan. Maak van je job iets leuks en geniet er dan van. Job crafting met een ‘duur’ woord wellicht.